-
1 туктау
неперех.1) в разн. знач. остана́вливаться/останови́ться || остано́вкабарган җирдән тукта́у — останови́ться с хо́ду ( вдруг)
ялга тукта́у — останови́ться на о́тдых
кунарга тукта́у — останови́ться на ночле́г
авыл саен тукта́у — остана́вливаться в ка́ждой дере́вне
машина тукта́мады — маши́на не останови́лась
тукта́гызчы, ашыкмагыз! — останови́тесь, пожа́луйста, не торопи́тесь!
2)а) в разн. знач. прекраща́ться/прекрати́ться, перестава́ть/переста́ть (о дожде, ссоре и т. п.)б) затиха́ть/зати́хнуть (о ветре, урагане)•- туктагыз әле
- туктап калу
- туктап тору -
2 туктау әле
= тукта́гыз әле1) не торопи́тесь2) а ну, е́сли; а что, е́сли3) а что тут, со́бственно4) а ну, погоди́ -
3 туктау
-
4 зыңк итеп туктау
= зыңк килеп туктау останови́ться как вко́панный -
5 зыңк килеп туктау
-
6 йөгереп туктау
= йөгерүдән туктау отбе́гать, отбе́гаться ( оказаться не в состоянии больше бегать) -
7 йөгерүдән туктау
-
8 азапланудан туктау
= азапланудан котылу отму́читься, отма́яться прост. -
9 елау удан туктау
отпла́каться, осуши́ть глаза́ -
10 интегеп туктау
-
11 килеп туктау
подойти́, подъе́хать; прича́лить, приста́ть -
12 очудан туктау
отлета́ть, отлета́ться (о лётчике, самолёте) -
13 терәлеп туктау
-
14 тып туктау
внеза́пно останови́ться (о лошади, повозке) -
15 шабашка туктау
прерва́ть рабо́ту, де́лать переры́в, шаба́шить прост. -
16 шып итеп туктау
1) ре́зко (кру́то) останови́ться2) сти́хнуть, ути́хнуть, прити́хнуть (о ветре, дожде, буре и т. п.)3) замо́лкнуть, умо́лкнуть, смо́лкнуть; прекрати́ться (о разговорах, шуме) -
17 туктагыз әле
-
18 зыңк
подр. звуку, производимому при внезапной остановке чего-л. металлического или твёрдого с ударом обо что-л.- зыңк килеп туктау -
19 йөгерү
I неперех.1) в разн. знач. бе́гать/бежа́ть || бег; пробе́жкайөгерү тизлеге — ско́рость бе́га
ерак арага йөгерү — бежа́ть на дли́нную диста́нцию
вакыт туктаусыз йөгерә — вре́мя бежи́т безостано́вочно
поезд һаман алга йөгерә — по́езд всё бежи́т вперёд
күзләр китап юлларыннан йөгерәләр — глаза́ бе́гают по стро́чкам кни́ги
иртә саен ишегалдына йөгерергә чыгу — ка́ждое у́тро выходи́ть во двор на пробе́жку
2) в знач. нареч. йөгереп бего́м, бы́стройөгереп аның янына килү — бего́м прибежа́ть к нему́
йөгереп баскычтан менеп китү — бего́м подня́ться по ле́стнице
3) в разн. знач.а) бежа́ть, побежа́тьярдәмгә йөгерү — бежа́ть на по́мощь
таулардан гөрләвекләр йөгерде — с гор побежа́ли ручьи́
җәрәхәтеннән кан йөгерә — из ра́ны бежи́т кровь
б) перен. пробежа́тьбөтен тәнгә кискен салкын йөгерде — по всему́ те́лу пробежа́л о́стрый хо́лод
йөзенә сагыш күләгәсе йөгерде — по лицу́ пробежа́ла тень тоски́
тимерчыбыклар буйлап ток йөгерә — по провода́м бежи́т ток
4)а) убега́ть/убежа́ть, побежа́ть к кому-л.; чему-л. или куда, за кем, за чемиртә саен су буена йөгерү — ка́ждое у́тро убега́ть к ре́чке
доктор чакырырга йөгерү — побежа́ть за до́ктором
китапханәгә йөгерү — побежа́ть в библиоте́ку
б) убега́ть/убежа́ть; забега́ть/забежа́тьурманга йөгерү — забежа́ть в лес
саубуллашмыйча йөгерү — убежа́ть не прости́вшись
5) разбега́ться/разбежа́тьсябуталышып, төрле якка йөгерү — растеря́вшись, разбежа́ться
6) прям.; перен. бе́гатьәрле-бирле йөгерү — бе́гать взад и вперёд (туда́ и сюда́); беготня́
көн-төн хуҗалык эшләре белән йөгерү — день и ночь бе́гать по хозя́йственным дела́м
кызлар артыннан йөгерү — (прост.) бе́гать за де́вушками
•- йөгерә бирү
- йөгерә-йөгерә ару
- йөгерә-йөгерә арып бетү
- йөгерә-йөгерә хәлдән таю
- йөгереп алу
- йөгереп ару
- йөгереп тую
- йөгереп әйләнү
- йөгереп әйләнеп чыгу
- йөгереп бару
- йөгереп барып җитү
- йөгереп барып кайту
- йөгереп барып килү
- йөгереп барып керү
- йөгереп йөргәләү
- йөгереп йөрү
- йөгереп кайту
- йөгереп кайтып керү
- йөгереп качу
- йөгереп керү
- йөгереп кереп китү
- йөгереп килеп
- йөгереп барып
- йөгереп килеп җитү
- йөгереп килеп җыелу
- йөгереп килү
- йөгереп китеп бару
- йөгереп китү
- йөгереп күчү
- йөгереп менү
- йөгереп менеп китү
- йөгереп таралу
- йөгереп таралышу
- йөгереп тору
- йөгереп төшү
- йөгереп төшеп китү
- йөгереп туктау
- йөгерүдән туктау
- йөгереп узу
- йөгереп узып китү
- йөгереп үтү
- йөгереп үтеп китү
- йөгереп чыгу
- йөгереп чыгып китү
- йөгерергә тотыну
- йөгерергә керешү II неперех.1) покрыва́ться, покры́ться чем-л.яшеллек йөгерү — покры́`ться зе́ленью (о лесе, деревьях, земле)
офыкка алсу кызыллык йөгерә — горизо́нт покрыва́ется ро́зово-кра́сным цве́том
тәрәзәгә бәс йөгергән — окно́ покры́то и́неем
чәчләренә ак йөгергән — во́лосы с про́седью
2) перен. в сочет. с некоторыми сущ. имеет индив. переводыйөзенә кызыллык йөгерде — лицо́ (его́) залило́сь (покры́лось) румя́нцем
күзләренә кан йөгергән — глаза́ на́литы кро́вью
III неперех.күңелгә шатлык йөгерде — се́рдце напо́лнилось ра́достью
случа́ться ( о животных) -
20 азаплану
возвр. от азаплау1) см. азап чигүютәл белән азаплану — му́читься ка́шлем
йоклап китә алмый азапландым — не берёт сон - пря́мо изму́чился
2)а) вози́ться (с кем, чем) разг.; провози́ться; повози́ться; навози́ться прост.көн буе машинасы белән азапланды — це́лый день провози́лся со свое́й маши́ной
кран төзәтеп азаплану — вози́ться (провози́ться) с ремо́нтом кра́на
б) распина́ться (для кого, чего)кем өчен азапланасың — для кого распина́ешься
3) пыта́ться, си́литься, ту́житься разг. (сделать что-л.); тащи́ться книжн.бала урыныннан торырга азаплана — ребёнок си́лится встава́ть
маймыл бананны алырга (алам дип) азаплана — обезья́на пыта́ется доста́ть бана́н
•- азапланудан котылу
- азапланып бетү
См. также в других словарях:
туктау — (ТУКТАТУ) – 1. Йөрешне, хәрәкәтне өзү, бүлү, бетерү, хәрәкәтсез калу 2. Теге яки бу эшне эшләүдән тукталу, тыелу, чикләнү. үз эшен, шөгылен вакытлыча өзү, бүлү. Өзелү, бетү, дәвам итмәү 3. Чыкмый башлау, яшәеше бетү (вакытлы матбугат тур.) 4.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тынлану — 1. Сөйләшүдән, җырлаудан, кычкырудан, атудан һ. б. ш. тавыш чыгарудан туктау, тын калу. Берәр төрле тавыш ишетелми, яңгырамый башлау; туктау 2. Берәр нәрсә эшләргә уйлаудан, фикер йөртүдән яки берәр эш эшләүдән туктау тик ул тынмый, һаман уйлый.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тыну — 1. Сөйләшүдән, җырлаудан, кычкырудан, атудан һ. б. ш. тавыш чыгарудан туктау, тын калу. Берәр төрле тавыш ишетелми, яңгырамый башлау; туктау 2. Берәр нәрсә эшләргә уйлаудан, фикер йөртүдән яки берәр эш эшләүдән туктау тик ул тынмый, һаман уйлый.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бушау — 1. Өстәге яки эчтәге нәрсәдән арыну 2. Биләүчесе торучысы, йөрүчесе керүчесе калмау (урын, мәйдан һ. б. ш. тур.). Вакантлы, кешесез, буш булып калу (штат, хезмәт урыны тур.) 3. Мәшгуль булудан туктау. күч. Азат, имин булып калу, арыну (уйлардан,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сүнү — (СҮНДЕРҮ) – 1. Янудан, көйрәүдән, көюдән, пыскудан туктау 2. Яктырып торудан туктау 3. Атудан, хәрәкәт итүдән туктау (вулкан тур.) 4. Эшләүдән туктау (машина, мотор, электрдан эшләүче аппарат тур.) 5. күч. Бетү, сүрелү, басылу (омтылыш, тойгылар… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тукталу — 1. Йөрешне, хәрәкәтне вакытлыча өзү; хәрәкәтсез калу 2. Эшләүдән туктау, эшләми башлау. Үз эшен, шөгылен вакытлыча өзү, бүлү 3. Чыкмый башлау, ябылу (вакытлы матбугат тур.) 4. Берәр эш эшләүдән тыелу, үз үзен тотып калу 5. Өзелү, тыну, тәмамлану … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тынычлану — 1. Курку, борчылу, дулкынлану, ярсу һ. б. хисләр басылу; тыныч халәткә килү; үзен тыныч тота башалу. Борчылудан, дулкынланудан, ярсудан туктау (йөрәк, күңел, җан тур.) Ирешелгәннәр белән канәгатьләнү 2. Һәртөрле сөйләшүләрдән, ыгы зыгыдан, шау… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кору — ф. I. 1. Тиешле юешлеге, дымы бетеп, артык коры хәлгә килү. Парга әйләнү, юкка чыгу, кибү (су һ. б. ш. тур.) 2. Дым җитмәү сәбәпле шиңү, тереклек итүдән туктау 3. күч. Ябыгу, саргаю 4. күч. Авыру, паралич сугу аркасында тереклек хәлен югалту,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
терәлү — (ТЕРӘТҮ) – 1. (Терәү) 2. Янтайган, берәр якка авышкан хәлдә, тотрыклылыкны берәр ныклы беркетелгән яки массив нәрсәгә сөялеп саклап тору 3. Тиеп, орынып тору 4. Чиктәш булып тору, бик якын булу 5. Төртелеп туктау, киртә комачауга тиеп яки җитеп… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
утыру — 1. Аяк өсте яки яткан хәлдән аякларны сузып, салындырып яки бөкләп арт белән урындыкка, идәнгә һ. б. тиеп урнашу, гәүдәнең өске яртысын гына вертикаль хәлгә кую. Шул хәлдә булу 2. Берәр җиргә бару өчен каян да булса урын алу 3. сөйл. Нин. б. эштә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аеклану — 1. Эчкән исерткечнең тәэсире бетү, аек хәлгә килү. Исерткеч, дару, чәй һ. б. ш. нәрсәләрнең озак һәм ачык тору нәтиҗәсендә тәэсир итү көче, куәте бетү 2. Авырудан терелү, савыгу чирдән айнымый торган кеше иде 3. Аңны җуйганнан соң аңга килү.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
